Moj zadnji projekat (na kojem i danas radim) su crveni dvobojni koji treba da zadovolje standarde propisane od strane IFGA organizacije za ‘IFGA Red BiColor‘ klasu. Posto je ovaj dio mog bloga posvecen odgajivacima iz EX YU, mnogima nece biti jasno o cemu zapravo govorim i na sta se tacno odnosi “IFGA Red BiColor Class”. IFGA (International Fancy Guppy Association) – MEDJUNARODNO UDRUZENJE FENSI GUPIJA /GUPIKA zapravo “ne prepoznaje sorte /vrste gupika /gupija” nego ih klasifikuje prema osnovnoj boji tijela i ociju, a onda po boji ledjnih & repnih peraja. Trenutno necu govoriti o drugim klasama (ako vas interesuje mozete pogledati informacije na IFGA veb stranici – http://www.ifga.org) nego samo o ‘crvenim dvobojnim’ (Red BiColor). Crvena dvobojna gupika /gupi mora imati osnovnu boju repa crvenu, a sekundarna moze biti bilo koja druga boja. Sekundarna boja mora pokrivati najmanje 25% povrsine ledjnog, kao i repnog peraja. Ne bi trebala biti prisutna nijedna treca boja koja bi pokrivala vise od 15% povrsine ledjnog & repnog peraja jer bi se u tom slucaju smatrala raznobojnim gupijem koja bi pripadala klasi raznobojni gupika /gupija (Multi Class). Ledjno i repno peraje moraju imati podudarajuce sare /obrazce & boje (to je zapravo i jedno od pravila po cemu se IFGA izdvaja od drugih udruzenje / asocijacija / organizacija). Boja tijela nije bitna.

Da nebi puno skrenu sa osnovne teme (koja je o mom projektu) sada cu biti malo precizniji o cemu se zapravo tacno radi. Iako sam vam u gornjem dijelu teksta objasnio da IFGA ne prepoznaje sorte /vrste gupika /gupija to ne znaci da bi trebali zaboraviti njihove nazive, karakteristike po kojima se dijele od drugih, ili odustati od stvaranja identiteta nekih novih sorti /vrsta, itd. Nemaju svi odgajivaci & hobisti iste interese. Evo, mogu uzeti sebe za primjer. Kada sam poceo sa uzgojem visoko kvalitetnih izlozbenih gupika /gupija imao sam u planu da zapocnem sa ucestvovanjem na izlozbama gupika /gupija (Guppy Shows) . Ubrzo sam shvatio da je osnovna draz u tome da kao odgajivac napravite svoju vlastitu liniju sa kojom bi se takmicili a ne sa ribama drugih odgajivaca. Po nepisanom pravilu, u slucaju da ne zelite nista mijenjati u liniji koju ste nabavili od nekog drugog odgajivaca, prve dvije generacije se ‘ne racunaju kao vase ribe” i nebi ste se trebali takmiciti sa tim ribama. Sustina je da dokazete da znate da birate maticne ribe i odrzavate kvalitet linije sto ce se i vidjeti u trecoj generaciji … Malo zatim, u meni se probudilo i veliko interesovanje za genetiku gupika /gupija nakon cega sam i zapoceo da ukrstavam gupike kako bi napravio svoje vlastite linije, i mozda cak nesto novo …  Necu biti opsiran niti ulaziti u detalje, nakon kraceg vremena naisao sam na prepreke od strane nekoliko starijih IFGA clanova nakon cega sam izgubio interesovanje za ucestvovanjem na izlozbama gupika. Neki od starijih odgajivaca /uzgajivaca imaju problem sa prihvatanjem uspijesnih odgajivaca iz mladje generacije, itd. Sve to nije moglo da utice na moju ljubav prema gupikama tako da sam nastavio sa uzgojem /odgojem gupika /gupija samo sto sam promijenio pravac, odnosno cilj. Dva razloga zbog kojeg sam nastavio sa uzgojem gupika /gupija prema IFGA standardima su sljedeci;

– Po mom misljenju, IFGA pravila su ‘izazovnija’.
– Supruga i sin su pokazali interesovanje za ucestvovanje na izlozbama (Guppy Show).

Crveni Mozaik sa Metalnom glavom je to na cemu ja danas radim. Pored Mozaika radim i na tackastim (Grass) gupikama /gupijima sa i bez Metalne glave, ali trenutni cilj mi je dobiti Crvenog Mozaika sa Metalnom glavom koji bi imao polovinu tijela, ili cak i vise, pokrivenu crvenom bojom. Ovo nije ni teorijski bas izvodljivo ako se oslanjamo na znanje iz genetike, ali ja imam neki osijecaj da mogu iskoristiti ‘vidne osobine’ i upravljati sa njima u smjeru koji meni odgovara. Vise se oslanjam na vizuelne karakteristike nego na geneticko znanje.

Za sada i nemam bas nekih rezultata jer treba da se uzme u obzir da dobivanjem nekoliko gupika sa zeljnim karakteristikama ne znaci bas mnogo. Pod stabilnu sortu /vrstu, ili samo liniju se podrazumijevaju SVE RIBE KOJE DAJU 80 ILI VISE PROCENATA POTOMAKA KOJI SU RODITELJSKE KOPIJE.

 

BEZ OBZIRA NA SVE, POLAKO, ALI NAPREDUJEM 🙂

 

Kao sto vec dobro znate, pored dijeljenja licnih iskustava sa vama, uvijek se trudim da ubacim i nesto sto sam naucio od drugih a mislim da je korisno da znate. O bojama gupika vec sam pisao, ali posto mislim da su ovo najtacniji podatci do sada, podijelit cu ih ovdje sa vama 😉

 

BOJE RIBA

Ribe na svojoj kozi mogu imati bilo koju boju vizualnog spektra, evolucijski izvedenu iz vise razloga.

 

Za sve te boje su odgovorna tri faktora

FAKTORI

– izvor i jacina svjetlosti (intenzitet svjetlosti),
– nijansa (smjese valnih duljina),
– i zasicenost (cistoca valnih duljina).

Strukturno obojenje nastaje selektivnim odrazom svjetlosti odredjenih talasnih duzina. Kod riba to obicno stvara metalne nijanse, cesto sa iridescencijom. Svjetlost koja se reflektira iz vise slojeva prozirnog filma rezultira u iridescentnim bojama koje se mijenjaju s promjenom orijentacije zivotinje na izvor svjetlosti (Hickman et al, 1995).

i posebni mehanizmi, uglavnom pigmentne celije koje se nazivaju Hromatofore (Kromatofore).

Razlicite nijanse proizvode se razlicitim vrstama hromatofora (kromatofora). Hromatofori (kromatofori) su neujednacenog oblika – mogu imati ili oblik zvijezde ili okrugli i nemaju nervne zavrsetke, sa izuzetkom melanofora (Melanofori i eritrofori su u obliku zvijezde, a ksantofori su zaobljeni). Oni su ukljuceni cak u dva sistema odjednom, imaju simpaticku i parasimpaticku nutrinu. Preostalim vrstama pigmentnih celija se humoristicno kontrolise.

Laicki receno; Obojenje ribe nastaje refleksijom i apsorpcijom razlicitih dijelova svjetlosnog spektra unutar specijaliziranih celija. To se postize raznim slojevima celija koje formiraju boju, poput kristala u kozi (iridofore), pigmentnih celija (hromatofore) i boja mesa ispod njih. Pigmentne celije su razlicitih vrsta.

MEHANIZMI Specificni mehanizmi prema boji & Delovanje hromatofora (kromatofora)

Da, hromatofore (kromatofore) su odgovorne za ‘proizvodnju’ boja na ribama.
Kozni hromatofor (kromatofor) je osnovna jedinica boja kod vodozemaca, gmizavaca i riba koja ima tri stanicna sloja:

• ksantofor (+eritrofor?) (sadrzi karotenoidne i pteridinske pigmente).
  Ksantofori sadrze uglavnom zute biohrome. Pored karotenoida, ksantoforni biohromi sadrze pigmente rastvorljive u vodi koji se nazivaju pteridini. Pteridini mogu biti crveni (npr. Drosopterini), zuti (npr. Sepiopterini) ili bezbojni prekursori drugih pigmenata (npr. Leukopterini). Pteridini i / ili karotenoidni pigmenti nalaze se u strukturama koje se nazivaju pterinosomi (ili ksantosomi). I ksantofor i eritrofor sadrze pigmentne granule za koje se veruje da su spremnici za vezivanje karotenoidnih spojeva. Kako su karotenoidi rastvorljivi u masti i netopljivi u vodi, termin „lipofor“ cesto se koristi u odnosu na ksantofore i eritrofore (Sloman et al, Hoar i Randall, 1969).
  Eritrofori sadrze uglavnom crvene biohrome. Eritroforni biohromi obicno su bogati topljivim u mastima pigmentima koji se nazivaju karotenoidi. Jedna takva grupa pigmenata su karotenoidi, koje sintetiziraju biljke. Karotenoidi se mogu podeliti u dvije glavne grupe: ksantofili koji sadrze kiseonik i karoteni koji ne sadrze kiseonik. Karoteni se najcesce nalaze u eritroforima, dok se ksantopihli najcesce nalaze u ksantforama (Hemdal, 2006; Hickman et al, 1995; Hoar i Randall, 1969).

Pod uticajem hormonske regulacije mijenja se boja ksantofora, eritrofora i guanofora zbog promjena oblika same celije, a u ksantoforama i eritroforama i zbog promjene koncentracije pigmenata u samoj celiji.

Uz hormonsku regulaciju, melatonin i adrenalin uzrokuju kontrakciju melanofora, zauzvrat, hormoni zadnje hipofize – ekspanzija: pituitrin – melanofor, a prolaktin uzrokuje sirenje ksantofora i eritrofora. Guanofore su takodje osjetljive na hormone. Dakle, adrenalin povecava disperziju ploca u guanoforama, dok porast unutarcelijskog nivoa cAMP pojacava agregaciju ploca. Melanofori reguliraju kretanje pigmenta mijenjajuci unutarcelijski sadrzaj cAMP i Ca ++, dok se kod eritrofora regulacija vrsi samo na bazi kalcijuma. Nagli porast izvanstanicnog kalcijuma ili njegovo mikroinjektiranje u celiju prati agregacija pigmentnih granula u eritroforima, ali ne i u melanoforama. Gornji podaci pokazuju da i unutarcelijski i vancelijski kalcij igraju vaznu ulogu u regulaciji procesa ekspanzije i kontrakcije i melanofora i eritrofora.

• Iridofor (+leukofor?) (strukturno odrazava boju) Iridofori sadrze s(h)emohrome. Iridoforni s(h)emohromi sastoje se od raznih purina (cesto guanin). Ti su kristali cesto prilicno veliki i obicno su rasporedjeni u krute, zamrsene konfiguracije da bi se stvorili interferencijski efekti u svjetlu (Hickman et al, 1995).
  Leukofori sadrze i s(h)emohrome. Medjutim, za razliku od onih u iridiforama, kristali guanina u leukoforima su male, relativno jednostavne granule koje se obicno mogu slobodno kretati kroz citoplazmu kako bi stvorili efekte rasprsenja svjetlosti. Rezultat je bijelo obojenje (Hoar i Randall, 1969).

• i melanofor (sadrzi melanin).
  Melanofori sadrze smedje i crne biohrome. Melanoforni biohromi sastoje se od melanina, oksidiranog i polimerizovanog derivata tirozina. Smatra se da je melanin najstariji i rasprostranjeniji od svih pigmenata. Iako su koncentrirani u melanoforima, melanini se mogu naci u raznim dijelovima tijela kicmenjaka gdje mogu obavljati razlicite funkcije (Hickman et al, 1995; Hoar i Randall, 1969).

U gotovo svim poikilotermnim zivotinjama (bica cija tjelesna toplina ovisi o okolini), ukljucujuci ribe, pronadjeni su dermalni dendrovi melanofori koji brzo reaguju na zivcane i humoralne uticaje. Sa obzirom da melanin nije reaktivan, on ne moze obavljati nijednu drugu fiziolosku funkciju, osim probira ili doziranja svjetla u kozu. Zanimljivo je napomenuti da se proces oksidacije tirozina od odredjenog trenutka odvija u dva smjera: prema stvaranju melanina i prema stvaranju adrenalina.

Hromatofori (kromatofori) daju ili strukturnu ili pigmentnu boju (Malek, 2008).

 

Zelena, plava, ljubicasta:
(uglavnom) strukturne boje nastale refleksijom i refrakcijom svjetlosti od strane koze i njenog prekrivaca (hromatofore + iridofore).

Mnogo boja na ribama dobiva se nanosenjem jednog kromatofora na drugi, a ova mogucnost se pruza pojavljivanjem stanica u kozi na razlicitim dubinama. Na primjer, zelena boja se dobiva kada se duboko lezeci guanofori kombiniraju sa ksantoforama i eritroforima koji ih pokrivaju. Ako se dodaju melanofore, tijelo ribe postaje plavo.

Novi pigmenti?

CIJANOFORI ???
Cijanofori sadrze plave biohrome. Hemijski sastav ovih novih pigmenata i dalje se istrazuje, jer su tek nedavno otkriveni. U stvari, za sada je pronadjeno da cijanofor postoji u integritetu samo dveju srodnih vrsta, mandarinske ribe (Synchiropus splendidus) i psihodelicne ribe (S. picturatus) (Goda i sur., 2013).

 

Kombinacije pigmenata ili pigmentske kombinacije?

Eritro-iridofori sadrze kombinaciju s(h)emokroma i biohroma koji istovremeno reflektiraju i apsorbiraju svjetlost da bi stvorili crvenkasto-ljubicaste nijanse. Ovaj novi dikromatski kromatofor prvi je put primijecen tokom ispitivanja pigmentacije the purple stripe dottyback (ljubicaste prugaste tackastih ledja) (Pseudochromis diadema) (Goda i sur., 2011).

 

Novosti iz 2011 – 2013

Riblje hromatofore (kromatofore) kategorizirane su prema vrsti pigmenata koje sadrze. Sedam razlicitih vrsta kromatofora moze se naci u ribama:

• iridofori,
• leukofori,
• melanofori,
• ksantofori,
• eritrofori,
• cijanofori
• i eritro-iridofori (Hickman et al, 1995; Goda i sur., 2013).

Argumentovano, najveci uticaj na obojenost ribe ima prehrana. Kao i sve zivotinje, hrana ribe mora sadrzavati ugljikohidrate, masti, bjelancevine, vitamine, minerale i vodu. Iako su biljke i prokarioti sposobni da sintetisu sve organske spojeve potrebne za njihov opstanak, zivotinje moraju da dobiju odredjene spojeve indirektno iz prehrambenog izvora. “Esencijalni hranjivi sastojci” potrebni su za normalno biolosko funkcionisanje, ali se ne mogu endogeno sintetizovati i zato se moraju dobiti zivotinjskom ishranom (Hemdal, 2006; Hickman et al, 1995). Dobar dio ribljih pigmenata potice iz esencijalnih hranljivih sastojaka.

Karotenoidi su patentni primeri takvih pigmenata. Ovi spojevi (preko 600 do sada otkrivenih) sintetizirani su u velikom broju biljaka, u rasponu od dijatome do javorovog sirupa. Astaksantin – posebno vazan karoten – ribe direktnije uzimaju i cini se da se vezuje za posebne proteine, menjajuci indeks prelamanja zivotinjskog tkiva. Dopunski astaksantin odgovoran je za „prirodnu“ crvenu nijansu mesa uzgajanog lososa sa farme (Hemdal, 2006).

 

Reference;

(Hickman et al, 1995; Sloman et al, Hoar i Randall, 1969; Hemdal, 2006; Malek, 2008; Goda i sur., 2013)

Sugimoto, Masazumi (2002). “Morphological color changes in fish: Regulation of pigment cell density and morphology”. Microscopy Research and Technique. 58 (6): 496–503. doi:10.1002/jemt.10168. ISSN 1097-0029. PMID 12242707

The diversity of fishes : biology, evolution, and ecology. Helfman, Gene S., Helfman, Gene S. (2nd ed.). Chichester, UK: Blackwell. 2009. ISBN 978-1-4051-2494-2. OCLC 233283748

Price, Anna; Weadick, Cameron; Shim, Janet; Rodd, Frieda (2009-01-01). “Pigments, Patterns, and Fish Behavior”. Zebrafish. 5 (4): 297–307. doi:10.1089/zeb.2008.0551

 

 

 

---

---

Sve fotografije su moje vlasnistvo (u slucaju da nisu, autori/vlasnici tih slika su navedeni u tekstu ili su potpisani ispod fotografije/slike) i mogu biti koristene samo u obrazovne svrhe uz moje ime. Slike su zasticene ‘autorskim’ pravom.

---